Od prawie 30 lat w Polsce mieszka jedyna rodzina amiszów – Anita i Jakub Martinowie. Amisze to konserwatywna wspólnota chrześcijańska, która nie akceptuje nowoczesnej techniki. W Stanach Zjednoczonych żyją w odizolowanych wspólnotach, zajmując się głównie rolnictwem i rzemiosłem. Martinowie mieszkają wraz z siódemką dzieci na wsi pod Janowem Lubelskim. Ich dzieci nigdy nie chodziły do szkoły, a edukuje je w domu Anita. Rodzina żyje z gospodarstwa, w którym hodują m.in. krowy, konia, króliki, kury, kaczki oraz z rolnictwa, uprawiając m.in. zboże i warzywa. Martinowie posiadają internet, ale nie mają telewizji ani radia. Swoje życie opierają na codziennym czytaniu Pisma Świętego.
Kluczowe wnioski
- Amisze w Polsce stanowią bardzo nieliczną grupę – jedyną reprezentuje tu rodzina Martinów.
- Rodzina Martinów nie należy do najbardziej konserwatywnej grupy amiszów i w pewnym stopniu zaadaptowała się do życia w Polsce.
- Amisze w Polsce wciąż żyją według tradycyjnych zasad, kultywując swoje religijne tradycje i dbając o ich przekazywanie.
- Choć liczba amiszów w naszym kraju jest znikoma, ich społeczność wpisuje się w różnorodność kulturową Polski.
- Amisze w Polsce stanowią przykład adaptacji tradycyjnej społeczności do współczesnej rzeczywistości.
Kim są amisze?
Amisze są chrześcijańską wspólnotą protestancką, konserwatywnym odłamem anabaptystów, wywodzącą się ze Szwajcarii. Ich założycielem był biskup menonicki Jakub Amman, który w 1693 roku doprowadził do secesji swoich zwolenników ze wspólnoty szwajcarskich mennonitów. Większe wspólnoty amiszów można spotkać głównie na rolniczych obszarach amerykańskich stanów oraz kanadyjskiej prowincji Ontario, a także w Ameryce Środkowej. Szacuje się, że w Ameryce Północnej cała społeczność amiszów liczy ponad 330 tysięcy wyznawców. W Europie, skąd się wywodzą, nie istnieją obecnie wspólnoty amiszów.
| Pochodzenie | Główne regiony | Liczebność |
|---|---|---|
| Szwajcaria | Stany Zjednoczone, Kanada, Ameryka Środkowa | ponad 330 tysięcy wyznawców w Ameryce Północnej |
Życie codzienne amiszów w Polsce
Jedyna rodzina amiszów w Polsce, państwo Anita i Jakub Martinowie, mieszka w gminie Dębie Wielkie, w województwie mazowieckim. Martinowie nie należą do grupy najbardziej konserwatywnej amiszów – posiadają samochód, korzystają z elektryczności, mają pralkę i telefon komórkowy, choć nie mają telewizora. Pani Anita uczy same swoje dzieci po angielsku, z podręczników przygotowanych dla amiszów mieszkających w USA. Żyją w bardzo skromny sposób, nie kupując niczego, co nie jest im niezbędne. Pan Jakub sam zbudował dom, warsztat stolarski i stodołę, zajmuje się stolarką i gospodarstwem, a pani Anita spędza dzień na wykonywaniu wielu domowych obowiązków.
Choć Martinowie korzystają z niektórych nowoczesnych technologii, ich życie codzienne w dużej mierze opiera się na tradycyjnych wartościach religijnych i zwyczajach amiszów. Dbają o edukację swoich dzieci w domu, a także o kultywowanie kontaktów ze społecznością amiszów poza Polską.
| Rodzina Martinów | Typowy amisz |
|---|---|
| Posiadają samochód, pralkę i telefon komórkowy | Odrzucają nowoczesne technologie, korzystają tylko z tego, co sami wytworzą |
| Dzieci uczą się w domu z amerykańskich podręczników | Edukacja tylko w szkołach prowadzonych przez wspólnotę, do 14 roku życia |
| Częściowo zaadaptowali się do życia w Polsce | Żyją w izolacji, niezależni od otaczającego świata |
Choć rodzina Martinów nie jest przedstawicielem najbardziej konserwatywnej grupy amiszów, ich styl życia wciąż w dużej mierze opiera się na tradycyjnych wartościach religijnych i zwyczajach tej społeczności. Nieustannie dążą do zachowania swojej odrębności kulturowej, nawet w obliczu zmian cywilizacyjnych zachodzących w otaczającym ich polskim społeczeństwie.
Tradycje i obyczaje amiszów
Życie amiszów jest szczegółowo opisane w “Ordnung” – zbiorze praw i zasad, które regulują wszelkie aspekty ich codzienności. Amisze nie akceptują nowoczesnej technologii, nie korzystają z elektryczności, samochodów, telewizji czy innych nowoczesnych wynalazków. Mężczyźni zapuszczają długie brody, a kobiety zakładają skromne, długie sukienki i chustki na głowach.
Amiskie dzieci kończą edukację w wieku 14 lat, ucząc się wyłącznie w szkołach prowadzonych przez wspólnotę. Mężczyźni wychowywani są na rolników lub cieślów, a kobiety zajmują się domem. Amisze starają się kupować tylko te produkty, których nie są w stanie wytworzyć sami.
amiszowie w Polsce – przystosowanie do życia
Gdy rodzina Martinów przyjechała do Polski 25 lat temu, nie znali języka polskiego. Dziś cała rodzina płynnie mówi po polsku. Martinowie nie należą do najbardziej konserwatywnej grupy amiszów – posiadają samochód, korzystają z elektryczności i telefonu, choć nie mają telewizji. Żyją w bardzo skromny sposób, sami budują domy i zajmują się gospodarstwem oraz rękodziełem. Pani Anita uczy dzieci w domu, korzystając z podręczników przygotowanych dla amiszów w Stanach Zjednoczonych. Rodzina Martinów jest pozostałością po nieudanej próbie osadnictwa amiszów w Polsce w latach 90. XX wieku.
Choć amisze w Polsce stanowią nieliczną grupę, rodzina Martinów z powodzeniem zaadaptowała się do życia w naszym kraju. Pomimo zachowania wielu tradycyjnych zasad, potrafili oni zintegrować się ze społeczeństwem, między innymi poprzez naukę języka polskiego oraz wprowadzenie niektórych nowoczesnych technologii do swojego codziennego życia. Ich kontakty z zewnętrzem i edukacja domowa pokazują, że amisze w Polsce, choć odrębni, potrafią odnaleźć się w polskiej rzeczywistości.
Amisze a polska rzeczywistość
Polski amisz, Jakub Martin, przyznaje, że zmiany cywilizacyjne w Polsce poszły zarówno w dobrym, jak i złym kierunku. Jego zdaniem na Zachodzie zmiany te poszły w o wiele szybszym tempie i niewłaściwym kierunku. Jakub uważa jednak, że w Polsce “nie jest jeszcze aż tak źle” – Kościół katolicki jest mocny i głosi tradycyjne wartości.
Amisze w Polsce stanowią bardzo nieliczną grupę i wiele osób nie ma o nich żadnej wiedzy. Choć próbowano sprowadzić więcej rodzin amiszów do Polski, udało się to jedynie państwu Martinom, którzy z czasem zaadaptowali się do życia w naszym kraju.
Wniosek
Amisze w Polsce stanowią bardzo nieliczną grupę – jedyną reprezentuje tu rodzina Martinów, która przyjechała ze Stanów Zjednoczonych 25 lat temu. Choć początkowo plany osadnictwa zakładały sprowadzenie przynajmniej kilku rodzin, ostatecznie udało się to tylko Martinom. Rodzina ta nie należy do najbardziej konserwatywnej grupy amiszów i w pewnym stopniu zaadaptowała się do życia w Polsce, nabywając takie udogodnienia jak samochód, elektryczność czy telefon.
Mimo to, amisze w Polsce wciąż żyją według tradycyjnych zasad, kultywując swoje religijne tradycje i dbając o przekazywanie ich kolejnym pokoleniom. Choć liczba amiszów w naszym kraju jest znikoma, ich społeczność, choć odrębna, wpisuje się w różnorodność kulturową Polski.
Choć adaptacja rodziny Martinów do współczesnej rzeczywistości w Polsce jest widoczna, amisze pozostają grupą silnie przywiązaną do swoich tradycji i religii. Ich obecność, choć nieliczna, wzbogaca kulturową mozaikę naszego kraju.
