“Latające kleszcze” to potoczne określenie na strzyżaki sarnie (Lipoptena cervi), czyli gatunek owada, który potrafi obsiąść człowieka całymi chmarami. Mimo tego, że latające kleszcze nie są niebezpieczne, to kąsając, pozostawiają po sobie bolesne ślady, które mogą utrzymywać się przez długi czas. Dorosłe strzyżaki sarnie, czy też „latające kleszcze” mają długość 3,5 – 5 mm. Głowa, tułów i brzuch są spłaszczone i twarde, dlatego też ciężko je rozgnieść. Głowa i tułów są brązowe, a brzuch zielonkawożółty z jasnobrązowymi płytkami na tylnych segmentach. Nogi latających kleszczy są mocne i zakończone są dużymi ciemnymi pazurkami. Dzięki nim owad ten, gdy już znajdzie żywiciela, traci skrzydła i mocno przyczepia się do skóry, przez co ciężko je wyciągnąć.
Kluczowe informacje
- „Latające kleszcze” to inaczej strzyżaki sarnie (Lipoptena cervi), należące do rzędu muchówek.
- Pomimo podobieństwa do kleszczy, strzyżaki sarnie nie przenoszą chorób takich jak borelioza.
- Strzyżaki mają płaskie ciało, mocne nogi z dużymi pazurkami oraz pierwotnie skrzydła, które zrzucają po znalezieniu żywiciela.
- Ukąszenia strzyżaków są bolesne, ale nie stanowią poważnego zagrożenia zdrowotnego.
- Występują one przede wszystkim w lasach i ich pobliżu, najliczniej w okresie letnim.
Co to jest latający kleszcz?
“Latające kleszcze” to potoczne określenie na strzyżaki sarnie (Lipoptena cervi), czyli gatunek owada, który należy do rzędu muchówek. Owad ten przypomina kleszcza, ale nim nie jest. Posiada on długie skrzydła, haczyki na odnóżach i spłaszczony tułów. Cechą charakterystyczną strzyżaka sarniego jest to, że zrzuca skrzydła zaraz po ugryzieniu ofiary. Owad ten jest podobny do kleszcza, ponieważ podobnie jak on żywi się krwią swoich ofiar, głównie saren, jeleni i bobrów. Jednak strzyżak sarni nie przenosi groźnych chorób, takich jak borelioza.
Mimo że latające kleszcze przypominają kleszcze, to są one znacząco różne. Przede wszystkim należą one do innego rzędu owadów – muchówek, a nie pajęczaków, jak prawdziwe kleszcze. Dodatkowo strzyżaki sarnie mają skrzydła, dzięki którym mogą latać, na co prawdziwe kleszcze nie są zdolne. Ponadto, w przeciwieństwie do kleszczy, strzyżaki nie przenoszą groźnych chorób, co czyni je mniej niebezpiecznymi dla ludzi.
| Cecha | Latający kleszcz (strzyżak sarni) | Kleszcz |
|---|---|---|
| Przynależność taksonomiczna | Rząd muchówek | Rząd pajęczaków |
| Posiadanie skrzydeł | Tak | Nie |
| Przenoszenie chorób | Nie | Tak (np. borelioza) |
| Sposób odżywiania | Krew ssaków leśnych | Krew ssaków, w tym ludzi |
Kiedy występuje największe ryzyko ukąszenia przez latające kleszcze?
Latające kleszcze, czyli strzyżaki sarnie, występują bardzo pospolicie na terytoriach klimatu umiarkowanego, między innymi w Europie i Chinach. Najczęściej możemy je spotkać w porze letniej, od czerwca do września. Jeżeli wiosna i jesień są ciepłe, to okres bytowania latających kleszczy może się wydłużyć nawet do października czy listopada.
Strzyżaki jelenie żyją w lasach oraz w ich pobliżu, dlatego istnieje największe ryzyko spotkania ich podczas leśnych wędrówek.
| Okres występowania | Preferowane siedliska | Ryzyko spotkania |
|---|---|---|
| Czerwiec – Wrzesień | Lasy i ich okolice | Najwyższe podczas leśnych wędrówek |
| Ciepła wiosna i jesień | Lasy i ich okolice | Zwiększone, do października/listopada |
Objawy ukąszenia latającego kleszcza
Ukąszenie przez strzyżaka, czyli latającego kleszcza, powoduje bolesny stan zapalny. Niejednokrotnie na skórze pojawiają się bolesne grudki. Samo ukąszenie odczuwalne jest od razu, natomiast grudka i stan zapalny pojawiają się dopiero następnego dnia. W miejscu ukąszenia może wystąpić obrzęk i uczucie swędzenia. Bolesne zmiany znikają zazwyczaj po 7 dniach, ale mogą się też utrzymywać do 21 dni i dłużej. W niektórych przypadkach obserwuje się również reakcję alergiczną. Strzyżaki mogą być szczególnie niebezpieczne dla osób uczulonych, u których ukąszenie może wywołać problemy z oddychaniem.
| Symptom | Czas trwania | Uwagi |
|---|---|---|
| Bolesne ukąszenie | Od razu odczuwalne | – |
| Bolesne grudki na skórze | Pojawiają się następnego dnia | – |
| Obrzęk i świąd w miejscu ukąszenia | Występują po ukąszeniu | – |
| Bolesne zmiany na skórze | Zazwyczaj znikają po 7 dniach, ale mogą utrzymywać się do 21 dni i dłużej | – |
| Reakcja alergiczna | Obserwowana w niektórych przypadkach | Może prowadzić do problemów z oddychaniem u osób uczulonych |
Latający kleszcz a borelioza i inne choroby
Choć strzyżaki jelenie przypominają kleszcze, to nie przenoszą one boreliozy ani innych groźnych chorób. Nie ma żadnych naukowych dowodów na to, aby strzyżaki sarnie mogły przenosić jakiekolwiek choroby. Istnieją jedynie różne przypuszczenia, ale nie zostały one potwierdzone. Należy pamiętać, że strzyżak jeleni to nie kleszcz i nie stanowi takiego zagrożenia dla zdrowia jak prawdziwe kleszcze. Ukąszenia strzyżaków są bolesne, ale nie powodują poważnych konsekwencji zdrowotnych.
| Cecha | Strzyżak sarni | Kleszcz |
|---|---|---|
| Przenoszenie chorób | Nie przenosi boreliozy ani innych groźnych chorób | Może przenosić boreliozę i inne niebezpieczne choroby |
| Sposób żywienia | Żywi się krwią swoich ofiar, głównie saren, jeleni i bobrów | Żywi się krwią ssaków, w tym ludzi |
| Budowa ciała | Należy do rzędu muchówek, posiada skrzydła | Należy do pajęczaków, jest bezskrzydły |
| Skutki ukąszenia | Bolesne, ale nie powodujące poważnych konsekwencji zdrowotnych | Mogą prowadzić do poważnych chorób, takich jak borelioza |
Jak odstraszyć latającego kleszcza?
Strzyżaki jelenie są małe i płaskie, dlatego potrafią wczepić się w niemal każde miejsce. Noszenie długich spodni i bluzek z długimi rękawami nie zawsze jest wystarczające. Istnieje jednak kilka sposobów, które mogą pomóc w odstraszaniu tych owadów.
Uwaga na ciemne kolory, które przyciągają strzyżaki – warto nosić jasną odzież podczas leśnych wędrówek. Pomocne mogą być także preparaty odstraszające owady, takie jak repelenty czy ultradźwiękowe odstraszacze. Po powrocie z lasu warto dokładnie sprawdzić ubranie i skórę, aby szybko zlokalizować i usunąć nieproszonego gościa.
Latający kleszcz – cel ataków
Strzyżaki sarnie, czyli latające kleszcze, za swój główny cel nie obierają ludzi. Ich naturalnymi ofiarami są zwierzęta leśne, takie jak sarny, jelenie czy borsuki. Ludzka krew nie jest przydatna strzyżakom do rozmnażania, dlatego atakują one ludzi tylko przypadkowo, gdy nie zorientują się, że trafili na niewłaściwego żywiciela. Gdy strzyżak wyczuje, że zaatakował człowieka, a nie zwierzę, zazwyczaj odlatuje i daje spokój. Jednak jeśli owad się nie zorientuje, będzie pić krew, a następnie pozostawi na skórze swoje larwy.
Pomimo, że strzyżaki sarnie, czyli latające kleszcze, mogą dotkliwie ukąsić człowieka, to nie stanowią one poważnego zagrożenia dla ludzkiego zdrowia. Nie przenoszą one bowiem niebezpiecznych chorób, takich jak borelioza, która jest związana z ugryzieniami prawdziwych kleszczy. Należy jednak uważać na te owady, gdyż ich ukąszenia mogą wywoływać bolesne reakcje, szczególnie u osób wrażliwych alergicznie.
Dlaczego nazywa się go “latającym kleszczem”?
Strzyżak sarni, potocznie zwany “latającym kleszczem”, należy do rzędu muchówek, a więc nie jest spokrewniony z kleszczami. Nazwa “latający kleszcz” wzięła się stąd, że owad ten jest podobny do kleszcza – ma spłaszczone ciało, haczyki na odnóżach i żywi się krwią swoich ofiar. Jednak w przeciwieństwie do kleszczy, strzyżaki mają skrzydła, dzięki którym potrafią latać i swobodnie przemieszczać się. Co więcej, po znalezieniu żywiciela, strzyżak traci skrzydła, mocno przyczepia się do skóry i zaczyna pić krew, tak jak czynią to kleszcze.
Porównanie latającego kleszcza do prawdziwego kleszcza
Strzyżak sarni, popularnie nazywany “latającym kleszczem”, ma wiele cech wspólnych z prawdziwymi kleszczami, ale istnieją również między nimi znaczące różnice. Podobnie jak kleszcze, strzyżaki żywią się krwią swoich ofiar i mogą pozostawiać po ugryzieniu bolesne ślady na skórze. Jednakże, w przeciwieństwie do kleszczy, strzyżaki należą do rzędu muchówek, a nie do pajęczaków.
Ponadto, strzyżaki mają skrzydła, dzięki którym potrafią latać, podczas gdy kleszcze są pozbawione skrzydeł. Poważną różnicą jest też to, że strzyżaki nie przenoszą groźnych chorób, takich jak borelioza, na które narażeni są ludzie kąsani przez kleszcze. Chociaż ukąszenia strzyżaków mogą być bolesne, nie stanowią one istotnego zagrożenia dla zdrowia.
Strzyżak sarni, popularnie nazywany “latającym kleszczem”, ma wiele cech wspólnych z prawdziwymi kleszczami, ale istnieją również między nimi znaczące różnice. Podobnie jak kleszcze, strzyżaki żywią się krwią swoich ofiar i mogą pozostawiać po ugryzieniu bolesne ślady na skórze. Jednakże, w przeciwieństwie do kleszczy, strzyżaki należą do rzędu muchówek, a nie do pajęczaków. Ponadto, strzyżaki mają skrzydła, dzięki którym potrafią latać, podczas gdy kleszcze są pozbawione skrzydeł. Poważną różnicą jest też to, że strzyżaki nie przenoszą groźnych chorób, takich jak borelioza, na które narażeni są ludzie kąsani przez kleszcze. Chociaż ukąszenia strzyżaków mogą być bolesne, nie stanowią one istotnego zagrożenia dla zdrowia.
